Dr inż. Maciej Wielgus, laureat programów VENTURES oraz START znalazł się w zespole astronomów, który zaprezentował pierwsze zdjęcie czarnej dziury. Zdjęcie zostało wykonane przez osiem teleskopów, które utworzyły „wirtualny teleskop” o rozmiarze Ziemi.
Zdjęcie zaprezentowano podczas sześciu konferencji prasowych, które odbyły się równocześnie w Brukseli, Santiago, Szanghaju, Tokio, Tajpej i Waszyngtonie. Przedstawia ono czarną dziurę znajdującą się w centrum galaktyki Messier 87, 55 mln lat świetlnych od Ziemi, o masie 6,5 mld razy większej od masy Słońca.
Czarne dziury to obiekty, których istnienie przewidywane jest przez ogólną teorię względności Alberta Einsteina, chociaż możliwość występowania takich tworów rozważano już wcześniej. Czarna dziura to obiekt o dużej masie, ale małym rozmiarze, który ma tak silną grawitację, że nie jest z niego w stanie uciec nawet światło. Granicą czarnej dziury jest tzw. horyzont zdarzeń, od którego nazwę wziął projekt badawczy.
Dr Maciej Wielgus, fot. Magdalena Wiśniewska-Krasińska
Zdjęcie zostało wykonane za pomocą teleskopu astronomicznego o nazwie Event Horizon Telescope (ang. Teleskop Horyzontu Zdarzeń), sfinansowanego m.in. ze środków od Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych. Jest to tzw. teleskop wirtualny – oznacza to, że składa się on z wielu teleskopów, które są rozproszone po całym globie. W 2017 r., kiedy wykonano obserwacje, miał on osiem elementów, położonych w Europie, Ameryce Południowej, Ameryce Środkowej, Ameryce Północnej, na Hawajach i na biegunie południowym.
Jak tłumaczy dr Wielgus, naukowcy mają silne argumenty za tym, że faktyczne dostrzegli cień czarnej dziury, a nie jakiś inny efekt lub obiekt.
„Rozmiar obrazu jest w dobrej zgodności z przewidywaniami ogólnej teorii względności dla czarnej dziury o masie 6,5 miliardów mas Słońca, sugerowanej przez niezależne wyniki oparte na analizie dynamiki gwiazd w galaktyce M87” – tłumaczy naukowiec.
Wyniki obserwacji zostały opisane w sześciu artykułach naukowych, które ukazały się w środę w specjalnym wydaniu pisma The Astrophysical Journal Letters.
Dr Wielgus odpowiadał za statystyczną walidację danych i modelowanie systematycznych błędów. Pracował również nad algorytmami kalibracji danych oraz polaryzacją i czasową zmiennością obserwowanych źródeł.
Dr Maciej Wielgus jest absolwentem studiów magisterskich z automatyki i robotyki na Wydziale Mechatroniki Politechniki Warszawskiej. W 2016 roku w Instytucie Mikromechaniki i Fotoniki Wydziału Mechatroniki PW obronił swoją pracę doktorską.
Źródło: naukawpolsce.pap.pl
Ilustracja: Event Horizon Telescope Collaboration